Zou John de Mol minder creatief zijn dan gedacht?

Veel mensen denken dat John de Mol heel creatief is. Hij is inderdaad creatief, maar niet op de manier waaraan u denkt: het zelf bedenken van tv-programma’s. John de Mol heeft zeker diverse succesvolle tv-programma’s op zijn naam staan. Van een aantal zal hij zeker een enorme bijdrage geleverd hebben op creatief gebied. Belangrijk daarbij is dat geen enkel tv-format start zonder een adequaat basisidee. Zo zei Fons van Westerloo in 1999 tegen mij, toen ik zelf was begonnen met het bedenken, ontwikkelen en uitwerken van tv-formats, dat een succesvol tv-programma op een bierviltje beschreven kan worden. Fons was toen directeur van SBS 6. Zonder basisidee heb je sowieso geen format.

Bescherming van creativiteit is heel lastig

Het onderscheid tussen onbeschermde ideeën en beschermde uitgewerkte ideeën leidt in de praktijk niet altijd tot een rechtvaardig resultaat. Het idee is vaak het meest waardevolle onderdeel van een werk. Een idee wordt een plot, wordt een synopsis, wordt een treatment, wordt een concept scenario. Als het basisidee goed is, is dat vaak al een garantie voor succes. Het soms onrechtvaardige gevolg dat dat basisidee niet beschermd is, doet zich dikwijls voor bij televisieformats.

John de Mol is creatief in verzamelen

Jaren geleden las ik een keer in de Elsevier een interview met John de Mol. In dit interview vertelde John dat hij via zijn website creatieve personen had opgeroepen om interessante ideeën voor een tv-programma te mailen. John beloofde dat hij, als hij een interessant idee tegen kwam, de inzender of inzendster 500,- dollar zou geven als beloning. Heel snugger van hem, want volgens eigen zeggen ging hij 3 weken naar zijn huis in Portugal met zijn privévliegtuig en een tas vol met 3000 gratis basisideeën van goed gelovige creatievelingen. Het is natuurlijk legitiem om dat te doen, maar zijn creativiteit komt dan echt in een ander daglicht te staan.

Een tv-format verkopen is geen sinecure

Wel besef ik mij heel goed dat het verkopen van een tv-format niet vanzelf gaat. Zo heeft John de Mol heel lang moeten leuren en aandringen bij Erland Galjaard, de programma directeur van RTL Nederland, om het tv-programma “Ik hou van Holland” op het RTL-scherm te krijgen. Erland geloofde niet in dit tv-format en John de Mol heeft echt alles uit de kast moeten trekken om het op tv te krijgen. Erland achteraf heel blij, want het blijkt een kijkcijfersucces.

Pitchen in de wereld van tv-formats

Zelf heb ik sinds 1999 50 tv-formats bedacht, ontwikkeld en uitgewerkt. Om deze onder de aandacht te brengen van de machtigen en alleenheersers op tv-formatgebied in Hilversum ga je jouw tv-formats pitchen. Een pilotversie laten zien, is natuurlijk veel beter, maar dat kost heel veel geld als je geen eigen productiemaatschappij hebt.

Van harte welkom

Als je komt pitchen, dan ben je van harte welkom. Ze weten dat je voor niets komt, omdat als je 7 dingen in een tv-format wijzigt je een nieuw tv-format hebt dat jij wel kunt beschermen als machtige alleenheerser. De creatief staat buiten spel en de tv-format maffiosi heeft de buit binnen. Zo zei een keer iemand van de KRO letterlijk tegen mij: “Je kunt niets beschermen en ik leen jouw idee gewoon (zonder te betalen)”.

TV-format Vakbond

In Amerika schijnt het beter geregeld te zijn. Zo heb ik ooit een TV-format Vakbond willen oprichten waar alles beter geregeld zou worden qua inzage en qua rechten, maar ik ben een creatief en geen vakbondsbestuurder.

Gestopt met pitchen

Na enkele jaren mijn tv-formats gepitcht te hebben en na het zien van enkele van mijn tv-formats in een gewijzigde vorm op tv ben ik gestopt met pitchen. Het had toch geen zin en anderen aan mijn creativiteit te laten verdienen, is niet waar ik op zat te wachten. Het ging nog geeneens om het geld, je kunt naast de rechten 6% van de productiekosten krijgen, maar meer om de erkenning.

YouTube

De wereld is continu in beweging en daarom ook op het gebied van televisie. Nog steeds hebben enkele alleenheersers de macht inzake het bepalen van hetgeen te zien is op tv. Dat creativiteit schaars is en graag geleend wordt, is te begrijpen als je de zoveelste talentenshow op tv ziet. Echt leuke en inhoudelijke tv-programma’s zijn bijna niet te zien op tv. De jeugd heeft dat al lang in de gaten en kijkt vooral naar YouTube. De nieuwe sterren zijn de vloggers en de jeugd kan nu zelf bepalen wanneer en wat ze willen zien. Daarbij kan iedereen nu zijn eigen tv-zender starten op YouTube. Het is heel eenvoudig en als je leuke video’s of filmpjes op je eigen zender plaatst, volgen vanzelf de abonnees en kun je zo leuk geld verdienen via YouTube.

De kijkers missen een hoop nieuwe leuke tv-programma’s

Heel veel creatieve personen zoals ik hebben hele leuke tv-formats uitgewerkt. Doordat de alleenheersers dit niet naar waarde belonen en graag gratis lenen, gaan deze personen hun tv-formats niet meer pitchen. Daarom is het tv-landschap vlak en vol met van hetzelfde. Elk succesje wordt volledig uitgemolken en elk nieuw succes wat ze zouden kunnen hebben, wordt niet naar waarde ingeschat en verwaarloost. Pech voor de kijkers, die dezelfde soort meuk elke keer moeten aanzien.

Mijn laatste pitch was bij Talpa

Mijn laatste pitch heb ik gedaan bij Talpa. Samen met musical-ster Tony Neef heb ik een hybride tv-format bedacht en uitgewerkt. Het hybride-effect zat in het feit dat ons tv-format dat over dating ging, een combinatie was van reality-tv en drama. Ik heb ons tv-format gepitcht bij Will Koopman, die onder andere Gooische Vrouwen heeft gemaakt. Haar reactie was positief, maar aangezien zij alleen drama doet, kon ze niet goed inschatten hoe ze moest omgaan met de combinatie reality en drama. Het leek mij juist daarom een flinke uitdaging voor Talpa en omdat dat juist iets volledig nieuws was op televisiegebied dachten Tony en ik dat dit zeker een kans verdiende. De kijkers zullen helaas dit vernieuwende tv-programma niet op tv zien, tenzij ik het zelf ga uitbrengen op YouTube dat zeker tot de mogelijkheden behoort.

Mijn eigen Top 10

Van de 50 door mij bedachte en uitgewerkte tv-formats zou ik graag zelf de volgende 10 tv-programma’s wil zien op YouTube. Niet op tv, maar op YouTube, want ik pitch niets meer bij de alleenheersers in medialand.

1. Gossip Dinner
2. I love Dating
3. Vaudeville
4. Orkest zonder Grenzen
5. 24 uur Religie
6. Globe City
7. Andere Gedachten
8. Role Models
9. Lekkage
10. Money Morfose

Aangezien ik heel breed denk, bedenkt ik tv-formats in de categorieën Human Interest, Game show, Entertainment, Reality, Drama en Infotainment.

Wijze raad

Songwriter Han Kooreneef vertelde mij een keer: “Frank, creativiteit is een talent en geen eigen verdienste. Gebruik dit talent en geniet van het creëren zelf.”

Wijze woorden, die ik nooit vergeten ben. Mijn motto is dan ook: Geniet van het talent dat je hebt. Welk talent dan ook!

Photo credit: Amsterdam Today