Eenzaamheid is een sluipmoordenaar

Eenzaamheid is gevaarlijker voor de gezondheid dan obesitas. Het gevoel van afzondering kan leiden tot een hoge bloeddruk, hartaanvallen, beroertes, een verzwakt immuunsysteem, hoger risico op depressie en vroegtijdig overlijden. Dat beweert professor psychologie, John Cacioppo. Hij bestudeerde twintig jaar lang het effect van eenzaamheid op meer dan 2000 vrouwen en mannen boven de vijftig. Hij vond dat de eenzaamste mannen en vrouwen twee keer zoveel kans hebben om eerder te sterven dan degenen die sociaal actief zijn en meer contact hebben met de buitenwereld.

3 miljoen eenzame mensen

Eenzaamheid is een groot probleem in Nederland. Meer dan 3 miljoen mensen vinden dat ze regelmatig eenzaam zijn. Hiervan zijn zelfs 248.000 ouderen extreem eenzaam, maar ook zijn er 243.000 extreem eenzame jongeren.

Eenzame mensen voelen zich vaak buiten de maatschappij geplaatst en zouden graag meer contact met andere mensen hebben.

Eenzaamheid is een fysiek verschijnsel

Door neuropsychologisch onderzoek van de laatste twintig jaar weten we inmiddels dat het gevoel van eenzaamheid een directe fysieke ervaring is. Het gaat dus niet om het verschil tussen wat je hebt en wat je wilt.
Eenzaamheid is een fysiek verschijnsel, net zoals honger of dorst dat is. Het geeft ons het signaal dat we een tekort hebben in onze verbinding met anderen. Jammer genoeg vertelt dat signaal er niet bij wat we dan moeten doen, en om welk tekort het gaat. Het vereist wat speurwerk om daar achter te komen.
Dat is nodig, want aan eenzaamheid moet je wat doen. Doe je dat niet, dan heeft je lichaam daarvan te lijden. De negatieve gevolgen van eenzaamheid zijn indrukwekkend. Als je ook maar enigszins in een situatie bent waarin je wat kunt doen aan eenzaamheid, is het verstandig in actie te komen.

Vormen van eenzaamheid

• Affectieve eenzaamheid: andere mensen zeggen je niet zoveel en dus mis je ze ook niet, als je alleen bent (kluizenaar)
• Sociale eenzaamheid (isolement): een heel klein netwerk hebben, er alleen voor staan;
• Situationele eenzaamheid: het gevoel opgesloten te zitten in je huis, … door de situatie (ziekte, werkloosheid, armoede, …);
• Emotionele eenzaamheid: het gevoel dat het niet lukt om gevoelens te delen, missen van een intieme partner;
• Chronische eenzaamheid: eenzaamheid die al jaren duurt en waarvoor men geen oplossing kan vinden;
• Genetische eenzaamheid: er zijn aanwijzingen dat genen een rol spelen bij eenzaamheid. Dat kan betekenen dat je geprogrammeerd bent om een grotere behoefte te hebben aan intermenselijk contact;
• Existentiële eenzaamheid: mensen kunnen zich eenzaam kunnen voelen ongeacht de relaties die zij hebben. Deze vorm van eenzaamheid zou een existentiële aangelegenheid zijn, een zingevingsprobleem;
• Voorbijgaande eenzaamheid: een tijdelijk verschijnsel na een ‘life-event’.

Mensen met een lichamelijke beperking of langdurig zieken voelen zich procentueel gezien meer eenzaam, dan gezonde mensen of mensen zonder lichamelijke beperking. Dit geldt ook voor mensen die gescheiden of weduwe/weduwnaar zijn en ook voor allochtone Nederlanders.

Eenzaamheid is een groeiend probleem. Welke oplossing voor eenzaamheid zou u willen introduceren?

Auteur: Frank Scheers

Photo credit: Guilherme Yagui / Foter / CC BY